تعامل آموزه های قران و حدیث با دانش بشری، هوشمندانه و معتدل ترسیم شود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دارالحدیث، حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد کاظم طباطبایی سه شنبه ۲۵ آذرماه در نشست علمی مجازی(وبینار) مؤسسه دارالحدیث، با اشاره به منابع معرفتی دینی( کتاب، سنت و عقل) خاطر نشان کرد: در علوم قرآن و حدیث مانند فقه، تفسیر و کلام نقلی بحث رابطه وجود ندارد.

استاد دانشگاه قران و حدیث، با تاکید بر علوم دارای بحث، تصریح کرد: علومی مانند علوم انسانی( فلسفه، کلام) یا علوم تجربی صرف مانند پزشکی و نجوم موضوع بحث هستند و می توان این پرسش را مطرح کرد که چگونه گزاره های قرآن و حدیث می تواند با علوم انسانی و تجربی تعامل داشته باشند.

دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث به دسته بندی رویکرد پژوهشگران در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: رویکرد افراطی، با استدلال به ایات و روایات مانند « ونزّلنا علیك الکتاب تبیاناً لکلّ شیء» معتقد شده‌اند، همۀ علوم و معارف بشری را می‌توان از قرآن و یا سنّت استخراج نمود و هرپژوهشی غیر از این علوم استخراج شده است، در دایره علم قرار نمی گیرد وبه آن دیدگاه حد اکثری گفته می شود.

حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی به تشریح رویکرد تفریطی پرداخت و گفت: دخالت گزاره‌های قرآن و سنّت در همۀ علوم دنیوی از دیدگاه رویکرد تفریطی امکان پذیر نیست و در نتیجه حوزۀ دین را به معاد می کاهد و از این دیدگاه می توان به دیدگاه دین حداقلی تعبیر نمود.

رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث، رویکرد اعتدالی را سومین رویکردی معرفی کرد که معتقد است آنچه به گونۀ مستقیم یا غیر مستقیم در حیطۀ هدایت بشر قرار دارد ، و باسعادت انسان ارتباط دارد، گزاره‌های دینی در آن دخالت دارند اما آنچه خارج از موضوع هدایت است از بحث دینی خارج است. این هدایت می تواند در حیطه هدایت فردی یا هدایت عمومی طرح شود.

رئیس دانشگاه قرآن و حدیث:

گفتگوی گام به گام مشارکتی نمونه ای از رابطه گزاره‌های قرآنی و حدیثی با علوم بشری است

در ادامه این نشست ، حجة الإسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی به تبیین شیوه‌های تعامل گزاره‌های قرآنی و حدیثی با علوم بشری پرداخت و گفت: شیوۀ ترکیبی شامل ترکیبی تأییدی و ترکیبی تعارضی و شیوۀ تناظر گزاره‌ها و همچنین شیوۀ گفتگوی گام به گام مشارکتی هستند.

رئیس دانشگاه قرآن و حدیث با اشاره به ایجاد یک ارتباط مداوم بین متون و گزاره های قرآنی و حدیثی با گزاره های علمی بشری به طرح مثال پرداخت و گفت: لازم است یک نفر که مثلا در یک حوزه بشری مثل اقتصاد کاملا اشراف دارد به همان میزان در حوزه روایات نیز تخصص داشته باشد که این تخصص با کار مداوم و طولانی حاصل می شود.

حجت الاسلام عبدالهادی مسعودی، افزود: از آن جا که چنین فردی معمولا پیدا نمی شود پس لازم است افرادی که درحوزه علوم بشری مثلا یک علم خاص تخصص بالایی دارند با افرادی که در حوزه علوم حدیث پژوهش می کنند برای یک ریز موضوع خاص به مدت طولانی با هم تعامل داشته باشند و یک طرح را با همفکری و دقت گام به گام پیش ببرند.

وی با بیان نمونه ای از گفتگوی گام به گام مشارکتی افزود: کتاب «پژوهشی در فرهنگ حیا» نمونه ای از این پژوهش های دو طرفه است.

رئیس دانشگاه قران و حدیث، افزود: تحقيق روانشناسانه در موضوع حيا نمونه‏اى از اين الگو است كه مركز تحقيقات دار الحديث در دستور كار قرار داد.

حجت الاسلام مسعودی با بیان اینکه در اين تحقيق كه توسط آقاى دكتر محمود گلزارى و حجت الاسلام و المسلمین عباس پسنديده انجام شده تصریح کرد: نخست همه متون اختصاصى حيا و متون مرتبط با آن شناسايى و پس از جمع‏آورى، به بحث گذاشته شده و با تكميل بررسى متون، ريز موضوعات آن كشف و تبيين‏ها و تحليل‏هاى روانشناختى آن به دست آمد.

وی ادامه داد: در این روش یک متخصص علوم بشری و تجربی با یک متخصص علوم حدیثی در یک تحقیق ریز و موضوع خُرد کار کرده اند و به صورت گام به گام پیش رفته اند تا یک الگو برای رابطه متون حدیث و قرآنی با علوم بشری و تجربی ارائه شده است.

گفتنی است، در ابتدای این نشست دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی – عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان ضرورت و جایگاه دانشی قرآن و حدیث در علوم گفت یافته‌های قطعی علوم می‌تواند منبع و قرینه ای خوب در فهم و شرح معارف قرآن و احادیث باشد.

وی با طرح یک مثال اظهار کرد: امروزه دانش بشری از جاذبه بین ستارگان آگاه است و با دستیابی به این علم آیه 2 شوره رعد که می فرماید: «اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا» بهتر درک می کنیم.

دکتر آشتیانی افزود: بحث شبهۀ تعارض برخی گزاره‌های قرآن و حدیث را با علم برطرف می کند.اگر حدیث پژوه یا مفسر در شرح و حدیث به یافته‌های قطعی علوم توجه کند، دچار لغزش در ترجمه و تفسیر برخی آیات علمی یا ناظر به مباحث علمی نخواهد شد و یا در شرح احادیث مربوط به کج راهه نخواهد رفت.

وی تصریح کرد: گاهی بحث و توجه به رابطه دین با علوم جدید می‌تواند اثبات اعجاز علمی برخی گزاره‌ها دینی اعم از قرآن و حدیث نماید.

آقای آشتیانی افزود: اهداف و مبانی برخی علوم انسانی توانمندی جهت دهیِ الهی و خدا محوری یا عدالت محوری دارد و زمینه طرح مسئله در علوم انسانی برای پژوهش و تحقیق را فراهم می آورد.

لازم به ذکر است، پژوهشگاه قرآن و حدیث با همکاری مجمع رؤسای پژوهشگاه های علوم انسانی- اسلامی نشست علم مجازی «جایگاه دانشی قرآن و حدیث در علوم» را برگزار کرد.

این نشست با طرح پرسش و پاسخ به پایان رسید. پایان خبر/